Τηνίων Εγκώμιο...!

Από πολλές πηγές προκύπτει ότι οι κάτοικοι της Τήνου είχαν ένα πολύ υψηλό πολιτιστικό status στο Αρχιπέλαγος. Όταν, όμως, το γράφει ο Bartholdy η πληροφορία αποκτά ιδιαίτερο κύρος. Να, λοιπόν, τι γράφει ο Πρώσσος διπλωμάτης:

«Μα οι πιο αξιαγάπητοι και πιο καλοκάγαθοι νησιώτες απ’ αυτούς της Χίου είναι οι κάτοικοι της Τήνου που μοιάζουν τόσο λίγο με τους υπόλοιπους Έλληνες, όσο λίγο μοιάζουν και οι κάτοικοι της Σαβοΐας (με τους οποίους έχουν πολλές σχέσεις) με τους υπόλοιπους λαούς της Ιταλίας. Συναντάς επίσης πάρα πολλούς Τηνιακούς, άντρες και γυναίκες, που περνούν στις ξένες χώρες ως ναυτικοί, υπηρέτες ή υπηρέτριες. Βρίσκονται προ παντός σε μεγάλο αριθμό στην Κωνσταντινούπολη και στη Σμύρνη. Αναγνωρίζεις πρώτα πρώτα τους άνδρες από τις κόκκινες σκούφιες που φορούν όλοι σχεδόν αντί για φέσια στο ίδιο χρώμα που χρησιμοποιούν για κάλυμμα της κεφαλής όλοι οι υπόλοιποι Έλληνες. Αν η τύχη ή τα οικονομικά-τους τους εξασφαλίσουν μια ήσυχη ζωή στον τόπο τους, ή τα μέσα να στήσουν κάποια κερδοφόρο δουλειά, δεν παραλείπουν ποτέ να ξαναγυρίσουν εκεί και να προσπαθούν ν’ αποκτούν κάποιο κτήμα. Αλλά κι αυτά είναι πανάκριβα, παρά το γεγονός ότι το έδαφος είναι άνυδρο και γεμάτο πέτρες και αναγκάζονται να κουβαλούν το χώμα με τα χέρια. Στην Τήνο ΄΄Ελληνες και Καθολικοί είναι ισάριθμοι σχεδόν. Η διοικητική οργάνωση είναι καθαρά δημοκρατική. Επειδή τα λιμάνια τους δεν διαθέτουν αγκυροβόλια για τα πολεμικά πλοία, ποτέ δεν τους επισκέπτεται ο στόλος του Καπετάν πασά –πλεονέκτημα που ξέρουν τόσο καλά να το εκτιμούν, ώστε συνεχώς απορρίπτουν όλα τα σχέδια, πραγματοποιήσιμα ασφαλώς, που τους προτείνουν πολλές φορές για τη βελτίωση των λιμανιών τους και, συνεπώς, για την επέκταση του εμπορίου τους…». (J.L.S. Bartholdy, Ταξιδιωτικές εντυπώσεις από την Ελλάδα 1803-1804. Μτφρ. Φώντας Κονδύλης, «Εκάτη» 1993, σ. 88-89).

Τηνιακοί στην Κωνσταντινούπολη (Jean Baptiste Vanmour, 1737).

Η Τήνος και τα γειτονικά νησιά Carte de la Grece et de l’Archipel (P. Lapie, 1807).