Το κάστρο της Τήνου...!

Αυτό που σήμερα λέμε Εξώμπουργο, ο βράχος, αποτελείτο από τρεις ενότητες:

(α) Στην κορφή το Κάστρο της Αγίας Ελένης (φαίνεται το εκκλησάκι),

(β) Αμέσως από κάτω η Πόλη (Citta, το Κάστρο),

(γ) Απ’ έξω από την πύλη του φρουρίου το Προάστιο, το Εξώμπουργο (Sotto borgo, Έξω-μπόργκο), όπου τα καταστήματα και τα εργαστήρια (οι κάτοικοι το βράδυ έμπαιναν στην Πόλη).

Το 1715, μετά την παράδοση του Κάστρου στους Οθωμανούς, η οχύρωση ανατινάχθηκε και η πόλη καταστράφηκε. Οι κάτοικοι άλλοι έφυγαν από το νησί, άλλοι σκορπίστηκαν στα χωριά κι άλλοι κατέβηκαν στο λιμάνι. . Έμειναν όμως κάποιες οικογένειες και ο οικισμός του Εξώμβουργου διατηρήθηκε έως το 1870 περίπου. Η ορθή, λοιπόν, ονομασία του βράχου είναι το «Κάστρο της Τήνου» και όχι Ξώμπουργο.

Οι πυροβολαρχίες αναπτύσσονταν σε τρία επίπεδα. Εδώ στοχεύουν στο απέναντι βουνό ( monte delle forche = βουνό των αγχονών), από όπου μπορούσε το εχθρικό πυροβολικό να χτυπήσει τις οχυρώσεις και το κάστρο.

Κλασική αναπαράσταση του Κάστρου με τα τρία επίπεδα ζωγραφισμένη από τα ανατολικά.

 

Κάτοψη της Πόλης και του Κάστρου ( απλοποιημένο σχέδιο του Coronelli [1696] από το πλέον σύνθετο του Basilicata [1630]). Διακρίνονται οι πέντε εκκλησίες της Πόλης (μία ορθόδοξη) και η Αγία Ελένη του Κάστρου (διπλής μάλλον λατρείας). Στο προάστιο υπήρχαν άλλες δυο εκκλησίες (η μία ορθόδοξη).

Κάτοψη των οχυρώσεων από το βιβλίο του Ermanno Armao, Pompeo Ferrari... (Roma 1938)

Το εκκλησάκι της Αγίας Ελένης, αντιγραφή από το σχέδιο του Basilicata [1630).