Δαιμονισμός ή σύνδρομο tourette;

Μία ψυχοπαθολογική ασθένεια που σχεδόν ταυτίζεται με την παραδοσιακή έννοια του δαιμονισμού είναι η σπάνια νευρολογική δυσλειτουργία που ακούει στο όνομα Gilles de la Tourette’s Syndrome (Fried-hoff & Chase 1982, Shapiro & Shapiro 1983), ή πιο απλά Σύνδρομο του Tourette. Πήρε το όνομα του από τον Γάλλο φυσικό που το διέγνωσε για πρώτη φορά το 1885, ενώ τα συμπτώματα του συνδρόμου ταυτίζονται σε πάρα πολλά σημεία με τις περιγραφές που συναντάμε στο θρυλικό Malleus Maleficarum (μετ. Το Σφυρί των Μαγισσών) που χρησιμοποιούσαν οι ιεροεξεταστές τον 15ο αιώνα για την αναγνώριση μαγισσών (Kramer & Sprenger, 1971). Κατά μέσο όρο, το σύνδρομο εμφανίζεται σε ηλικία 7 ετών με αναλογία ανδρών-γυναικών 3 προς 1 (Devinsky, 1983). Ανάμεσα στα αρχικά συμπτώματα της ασθένειας είναι ακούσια και επίμονα tics στο πρόσωπο, αφύσικες γκριμάτσες, γύρισμα των λοβών των ματιών προς τα πάνω, ακούσιοι ήχοι όπως βήχας, γρύλισμα, γαύγισμα, βογκητό, κ.λπ. Ίσως σ’ αυτά να οφείλεται και η επιμονή στις ζωόμορφες αναπαραστάσεις που συναντάμε στη δαιμονολογία. Σε προχωρημένο επίπεδο, το 60% περίπου των περιπτώσεων χαρακτηρίζεται από λεκτικά ξεσπάσματα σεξουαλικής φύσης ή βωμολοχιών κατά τα οποία ο ασθενής αφήνει να βγουν στην επιφάνεια πλήθος σεξουαλικών, επιθετικών ή ιερόσυλων απωθημένων πιστεύοντας ότι έτσι θα μειώσει την πίεση που νιώθει να τα κάνει πράξη. Τέλος, η αίσθηση ότι μία άλλη οντότητα εκβιάζει τις κινήσεις του εντείνει ακόμα περισσότερο το αίσθημα της απελπισίας του ασθενή. Αν σε αυτά προσθέσουμε και το γεγονός ότι ανάμεσα στα παραπάνω «ξεσπάσματα» ο ασθενής με σύνδρομο Tourette συμπεριφέρεται άκρως φυσιολογικά, με ευφυΐα και γνώση της πραγματικότητας, τότε μπορούμε να κατανοήσουμε το λόγο για τον οποίο απλοί αμόρφωτοι ή θρήσκοι άνθρωποι υποθέ-τουν την ύπαρξη δαιμονισμού. Ποια είναι επομένως η θεραπεία για τέτοιου είδους περιπτώσεις; Δύναται ο εξορκισμός, έστω και από ψυχολογικής άποψης, να βελτιώσει την κατάσταση των εν λόγω ασθενών; Η απάντηση είναι κατηγορηματικά όχι. Πλήθος ερευνητών που ασχολήθηκαν με τη μελέτη νευρολογικών παθήσεων που παρομοιάζονται με «δαιμονισμό» (δηλαδή σύνδρομο του Tourette, επιληψία, κ.λπ.), όπως οι Shapiro & Shapiro το 1983, αναφέρουν ότι κανένας από τους ασθενείς που δέχτηκαν εξορκισμό (κατόπιν δικής τους επιθυμίας) δεν ανακουφίστηκαν. Ποια επομένως είναι η πιο αποτελεσματική θεραπεία; Σαφώς και δεν μπορεί να δοθεί σίγουρη και καθολική απάντηση μιας και εξαρτάται από την ασθένεια του εκάστοτε «δαιμονισμένου». Για παράδειγμα, οι ασθενείς με σύνδρομο του Tourette πάσχουν από υπερευαίσθητους εγκεφαλικούς αισθητήρες ντοπαμίνης (Devinsky, 1983), οπότε φάρμακα που μπλοκάρουν την έκκριση ντοπαμίνης (όπως το haloperidol) δύναται να προσφέρουν βραχυπρόθεσμη ανακούφιση. Κατά αντιστοιχία, υπάρχει πλήθος θεραπειών που μπορούν να ανακουφίσουν -ή σε ορισμένες περιπτώσεις να θεραπεύσουν πλήρως-ασθενείς που πάσχουν από ημικρανίες, επιληψία, σχιζοφρένεια, κ.λπ. Αρκεί να γίνει σωστή διάγνωση.. γιατί ο χαρακτηρισμός αυτών των ανθρώπων ως «δαιμονισμένων» είναι άκρως καταδικαστικός, αποτρέποντας οποιαδήποτε φαρμακευτική βοήθεια και εντείνοντας τα ψυχικά τους τραύματα.