Ο Άγιος Μηνάς και το άνοιγμα των κρασιών...!

Παλιότερα, όταν δεν είχε ακόμη εγκαταλειφθεί η τηνιακή ύπαιθρος, κατά την εορτή του Αγίου Μηνά στην Καρδιανή «άνοιγαν» (δοκίμαζαν) τα κρασιά… Τα σπίτια του χωριού, καθολικά κι ορθόδοξα, άνοιγαν για να φιλοξενήσουν τους προσκυνητές… Πώς συνδέθηκε, όμως, ο άγιος Μηνάς με τα κρασιά, ενώ ήταν ένας στρατιωτικός άγιος που δεν είχε καμία σχέση με το προϊόν της αμπέλου? Η ιστορία σχετίζεται με την Κρήτη και τη Βενετία και ειδικότερα με τη συντεχνία των βαρελοποιών του Χάνδακα (Μεγάλου Κάστρου, Ηρακλείου). Εξάλλου, τουλάχιστον έως και τις αρχές του 20ού αιώνα, οι βαρελοποιοί και οι οινοπώλες της Χώρας γιόρταζαν την εικόνα του Αγίου Μηνάς (11 Νοεμβρίου)…

Η εκκλησία του Αγίου Μηνά στην Καρδιανή της Τήνου...! 

Ο Ιησούς και ο Άγιος Μηνάς σε εικόνα το 6ου αιώνα
από το Μοναστήρι Βαουϊτ της Αιγύπτου, σήμερα στο Λούβρο.

Ένα κείμενο 60 ετών από τον αείμνηστο δάσκαλο Κων/νο Καρδαμίτση, που δημοσιεύθηκε στην εφημ. Κυκλαδικόν Φως (φ. 110/ 1958). Αναμνήσεις 125 ετών!

         

Η ιστορία όμως ξεκινάει από την Ιταλία και μεταφέρεται μέσω των Βενετών στην Κρήτη. Στην καθολική Δύση, ειδικά όμως, στην Ιταλία, στις 11 Νοεμβρίου γιορτάζουν τη μνήμη του Αγίου Μαρτίνου της Tours, ενός στρατιωτικού αγίου, γνωστού για τη φιλανθρωπία του (δίνει το μισό του μανδύα σε έναν επαίτη). Η γιορτή του Αγίου Μαρτίνου ήταν και ο κατάλληλος χρόνος να δοκιμάσουν το «novello» (καινούργιο) κρασί. Σύμφωνα με την ιταλική παροιμία «A San Martino ogni mosto diventa vino» (Του αγίου Μαρτίνου κάθε μούστος γίνεται κρασί). Έτσι ο άγιος Μαρτίνος έγινε προστάτης άγιος των βαρελοποιών και οινοπωλών. Η λατρεία του μεταφέρθηκε και στην Κρήτη από τα πρώτα χρόνια της Βενετοκρατίας. Μάλιστα στο Ηράκλειο, στον ο άγιος λατρεύτηκε στο ένα κλίτος της .Maria dicte Pandanasso (1548). Όταν, όμως, συν τω χρόνω, οι ορθόδοξοι «πήραν τα πάνω τους, το άλλο κλίτος αφιερώθηκε στον Άγιο Μηνά που γιόρταζε την ίδια μέρα. Έτσι, ο άγιος Μηνάς πήρε τη θέση του Αγίου Μαρτίνου και η ευλάβειά του διαχύθηκε σε όλο τον βενετοκρατούμενο ελλαδικό χώρο.

Ο Άγιος Μαρτίνος...!

Βέβαια στη συνέχεια ο Άγιος Μηνάς, προστάτης των Ηρακλειωτών από τις τουρκικές βιαιοπραγίες, έγινε πολιούχος του Μεγάλου άστρου... Ο ναός του ο μεγαλύτερος του Αιγαίου (αμέσως μετά ο άγιος Νικόλαος Ερμούπολης).

Η εκκλησία του Αγίου Μηνά στην Κρήτη...!

 «Αγιε Μηνά μου, καλησπερούδια σου! …Σήκωσε μ΄ ευλάβεια τα μάτια, είδε, από την άκρα του δρόμου φάνηκε μέσα στο σκοτάδι να φεγγοβολάει, καβάλα στο χρυσοχάμουρο ντορή του με το κόκκινο κοντάρι ακουμπισμένο στον ώμο, με τα ψαρά του κοντόσγουρα γένια, με την ασημένια διχτάτη αρμάτα του, ο λεβεντόγερος προστάτης του Μεγάλου Κάστρου, ο Αι-Μηνάς. Έκανε κι απόψε τη βόλτα του. Κάθε μεσάνυχτα, την ώρα που ΄ναι χαμένη στον ύπνο η πολιτεία, ο Αι-Μηνάς κατεβαίνει αθόρυβα από το κόνισμά του, παίρνει σβάρνα τα μουράγια, διαβαίνει στις ρωμέικες γειτονιές, αν έχουν ξεχάσει καμίαν πόρτα ανοιχτή, τη σφαλνάει, αν κανείς χριστιανός είναι άρρωστος κι είναι φωτισμένο το παραθύρι του, στέκεται και παρακαλάει το Θεό να τον γιάνει. Μάτι ανθρώπου δεν έχει τη δύναμη να τον δει, μονάχα τα σκυλιά κουνούν τις ουρές τους, κι από τους ανθρώπους δύο μονάχα σε ολάκερη την πολιτεία: Ο Μπαρμπαγιάννης ετούτος κι η Εφεντίνα Καβαλίνα, ο παρακούζουλος χότζας. Κι άμα τελέψει τη βόλτα του, χαράματα πια, γυρίζει πάλι στο κόνισμά του, και κανένας δε θα καταλάβαινε τι μυστήρια γίνουνται την πάσα νύχτα, αν δεν έβρισκε ο καντηλανάφτης ο Μούρτζουφλος, το πρωί που πάει να συγυρίσει την εκκλησιά, το άλογο του Αι-Μηνά ιδρωμένο…» (Καπετάν Μιχάλης, Νίκος Καζαντζάκης)